Rozrywka 50 plus

Początki nowoczesnej grafiki polskiej

Wspaniała wiadomość dla wszystkich, których w 2021 roku przygotowana przez Muzeum w
Gliwicach wspólnie z Muzeum Narodowym w Krakowie wystawa „Młoda Polska”
przyprawiła o zawrót głowy! Młoda Polska powraca do Gliwic,lecz tym razem w graficznej
szacie.
 
 Znów spotkamy się z najlepszymi spośród młodopolskich artystów – przede
wszystkim zobaczymy prace dwóch „filarów” grafiki polskiej – Józefa Pankiewicza (1866-
1940) i Leona Wyczółkowskiego (1852-1936) z jego tek „Mieszanej” (1904), „Tatry” (1906),
„Litewskiej” (1907), „Gdańskiej” (1909), „Wawelskiej” (1911-1912). Nie zabraknie prac
Teodora Axentowicza, Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Chełmońskiego, Jana
Stanisławskiego, Ferdynanda Ruszczyca. Na wystawie zaprezentowane zostaną również
grafiki Feliksa Jasińskiego (1862-1901) – autora bezbłędnych reprodukcji dzieł wielkich
mistrzów, które są traktowane jako ich oryginalne interpretacje, entuzjastycznie przyjmowane
przez publiczność oraz jury prestiżowych konkursów. Jasiński, ów „genialny odtwórca”, z
wielkim wyczuciem i wrażliwością potrafił wejść w istotę artystycznej osobowości mistrza,
którego odtwarzał. Reprodukcja zaprowadziła go do poszukiwania własnej idei artystycznej.
Ich owoce są prezentowane na wystawie: niewielkie w formacie, ale jakże odważne i
nowoczesne w formie. Kolejną wielką osobowością pokazaną na wystawie będzie Feliks
Jabłczyński (1865-1928) – eksperymentator w zakresie warsztatu graficznego. Z
wykształcenia chemik, jest Jabłczyński twórcą nowej, unikatowej techniki – ceratorytu. Jego
rzadko pokazywane, miękkie i wrażeniowe prace o tematyce architektonicznej, tworzone pod
wpływem Jamesa McNeila Whistlera, będą zapewne odkryciem dla niejednego widza.

Ekspozycja, której kuratorkami są Magdalena Laskowska i Katarzyna Podniesińska z
Muzeum Narodowego w Krakowie zachwyci z jeszcze jednego powodu. Miłośnicy technik
graficznych odnajdą na niej całe graficzne uniwersum: litografie, miedzioryty, akwaforty oraz
ich pochodne: litografię pruszem, pędzlem, kredką, algrafię, suchą igłą, techniki łączone i
techniki barwne, fluorofortę, oleografię, monotypię, kamienioryt, akwatintę, miękki werniks,
ceratoryt, glinoryt czy tektoryt. Wszystkie techniki będą objaśnione i reprezentowane
najlepszymi przykładami grafiki polskiej. W ramach ekspozycji zaaranżowany zostanie także
warsztat artysty-grafika, pozwalający prześledzić etapy powstawania tego fascynującego
dzieła sztuki - od szkiców rysunkowych, poprzez odbitki próbne i odbitki stanowe oraz różne
wersje graficzne, z których wreszcie wybierano tę najwłaściwszą - finalną odbitkę.

„Nasza kilkuletnia już współpraca z Muzeum Narodowym w Krakowie po raz kolejny
odsłoni przed gliwicką publicznością niezwykle bogaty i inspirujący krajobraz wizualny
sztuki polskiej za co jestem wdzięczny zarówno kuratorkom jak i Dyrekcji tej wiodącej w
kraju instytucji mającej w swej pieczy prawdziwe skarby naszej kultury” - mówi Grzegorz
Krawczyk, kierownik ds. programowych Muzeum w Gliwicach.

„Wystawa jest rzadką prezentacją początków artystycznej grafiki polskiej. Po raz
pierwszy zostanie w pełni zaprezentowana Teka grafików polskich z 1903 roku pochodząca z
kolekcji Feliksa Jasieńskiego – kompletna i własna kolekcjonera – która w takiej formie
ukazała się pierwotnie w nakładzie 30 egzemplarzy przeznaczonych dla twórców, mecenasów
i kolekcjonerów. Niewątpliwym walorem wystawy jest także zaprezentowanie grafik z
pierwszych tek Leona Wyczółkowskiego – prac, które na długie lata wytyczyły drogę
inspiracji dla kolejnych pokoleń grafików. Dodatkowym walorem ekspozycji jest pokazanie
warsztatu artysty grafika w czasie, gdy graficzne techniki szlachetne ewoluowały w kierunku
technik reprodukcyjnych. Z tego względu nas wystawie znalazł się nierozcięty arkusz
drukarski z portretem Henryka Sienkiewicza autorstwa Antoniego Stanisława Procajłowicza”
- mówi Patrycja Gwoździewicz, kierowniczka Działu Sztuki Muzeum w Gliwicach.

W omówieniu ekspozycji nie można pominąć mało znanej w Polsce i rzadko
prezentowanej twórczości Feliksa Jasińskiego, który swego czasu cieszył się tak wielką
sławą, że uznany angielski mistrz Edward Burne-Jones spowodował umieszczenie matrycy i
odbitki graficznej reprodukcji swojego obrazu <Zwiastowanie> wykonanej przez Jasińskiego
w Victoria & Albert Museum jako przykładu nadzwyczajnego podziwu i doskonałej
interpretacji, na której powinni wzorować się inni twórcy.

„Dodatkowym atutem wystawy jest pokazanie stanowych odbitek graficznych, które
dawniej niedoceniane zwykle były niszczone podczas pracy. Obecnie stanowią rzadkość i są
bezcennym źródłem wiedzy o sposobie pracy artysty i drukarza. Odbitki takie znajdą się
wśród prac Feliksa Jabłczyńskiego, który rozumiał, że „każda z nich jest dziełem sztuki” oraz
we wspomnianej <Tece grafików polskich>, dzięki Feliksowi Jasieńskiemu, który osobiście
<ratował> je podczas procesu drukowania teki w Zakładzie Litograficznym A. Pruszyńskiego
w Krakowie” – mówią kuratorki wystawy, Magdalena Laskowska i Katarzyna Podniesińska.

„Każda z nich jest dziełem sztuki…”. Początki nowoczesnej grafiki polskiej ze zbiorów
Muzeum Narodowego w Krakowie
Kuratorzy: Magdalena Laskowska, Katarzyna Podniesińska
Organizator: Muzeum w Gliwicach, Muzeum Narodowe w Krakowie
Czas trwania wystawy: 12 września 2024 – 8 grudnia 2024

Muzeum w Gliwicach
ul. Dolnych Wałów 8a
44-100 Gliwice
www.muzeum.gliwice.pl
info@muzeum.gliwice.pl
Organizatorem Muzeum w Gliwicach jest Miasto Gliwice

Dołącz do dyskusji - napisz komentarz

Prosimy o zachowanie kultury wypowiedzi.
Obraźliwe komentarze są blokowane wraz z ich autorami.

Artykuł nie posiada jeszcze żadnych komentarzy.

Dodaj pierwszy komentarz i bądź motorem nowej dyskusji. Zachęcamy do tego.