Rozrywka 50 plus

Wystawa „Wilcze Gardło. Od Wilka do Paryżewa”

Artykuł został opublikowany 19 września 2024

Wystawa prezentuje zawiłą i fascynującą historię Wilczego Gardła, dzisiejszej dzielnicy Gliwic –
miejsca owianego legendami miejskimi, będącego jednocześnie miniaturą powojennej historii
Górnego Śląska.
Opowiada o założeniach budowy jako wzorcowego osiedla dla najwierniejszych
żołnierzy III Rzeszy, w tym – o charakterystycznym układzie urbanistycznym i architektonicznym,
który zachował się do dziś. Przybliża również czasy zasiedlania Wilczego Gardła reemigrantami z
Francji, ściąganymi w okresie PRL do pracy na kopalni i tym, jak ich specyficzne biografie i
tradycje wpłynęły na dzisiejszy kształt społeczności. Ekspozycja jest rezultatem prowadzonych
badań antropologicznych i wywiadów ze współczesnymi mieszkańcami dzielnicy.

W latach 30. XX w. rozpoczęto budowę nowego osiedla w lesie na północ od Smolnicy,
nazywanym potocznie Wilkiem. Uroczystego wbicia w ziemię pierwszej łopaty dokonał 9 maja
1937 r. szef sztabu SA (Die Sturmabteilungen der NSDAP) Viktor Lutze - osiedle budowano
właśnie z myślą o członkach SA i ich rodzinach. Zaprojektowane przez bytomskiego architekta
Rudolfa Fischera osiedle nazwano początkowo SA-Dorf Eichenkamp, a ostatecznie przemianowano
w 1941 r. na Glaubensstatt (zapisywane często jako Glaubenstatt), a więc – w wolnym tłumaczeniu
– „miejsce wiary''. W swym pierwotnym założeniu miało zostać tzw. osiedlem wzorcowym,
nawiązującym do idealizowanych przez nazistów starogermańskich tradycji. Po 1945 r. Górny
Śląsk, należący do tzw. Ziem Odzyskanych dla powojennej Polski, zmagał się z brakiem
wykwalifikowanych pracowników do pracy w górnictwie i hutnictwie. Władze komunistyczne
postanowiły ściągnąć do kraju Polaków, którzy w okresie międzywojennym wyjechali, szukając
lepszego życia m.in. we Francji. Dzięki agitacji opustoszałe po wojnie osiedle stało się nowym
domem dla reemigrantów, których nazywano „Francuzy''. O miejscach takich jak Wilcze Gardło
mówiono w okresie PRL „Mała Francja'', „Mały Paryż'', czy (jak w filmie dokumentalnym „W
Wilczym Gardle'') „Paryżewo''. Zwyczaj grania w kręgle czy bule, rozmowy w języku francuskim
w autobusie jadącym na kopalnię, stereotypowe wręcz jedzenie ślimaków czy żabich udek – to
obrazy lokalnej społeczności, które pojawiają się również w wielu narracjach wspomnieniowych.
Ale Wilcze Gardło to twór bardziej złożony; osiedle, które od 1975 r. jest dzielnicą Gliwic, to
historia-miniatura, jak w soczewce skupiająca w sobie zawiłość losów Górnego Śląska w XX
wieku. Dzieje Wilczego Gardła, tak przecież niewielkiego, to fascynująca opowieść o oswajaniu
trudnego dziedzictwa i odnajdywaniu własnej, lokalnej tożsamości w miejscu – i wśród ludzi – o
skomplikowanej, wielowątkowej przeszłości.

 

20 września 2024 r. – 30 kwietnia 2025 r., Zamek Piastowski (Pod Murami 2, Gliwice)
Wystawa „Wilcze Gardło. Od Wilka do Paryżewa”
Kuratorka: Marta Paszko (Dział Etnografii i Antropologii Miasta)
Organizator: Muzeum w Gliwicach

Muzeum w Gliwicach
ul. Dolnych Wałów 8a
44-100 Gliwice
www.muzeum.gliwice.pl
Organizatorem Muzeum w Gliwicach jest Miasto Gliwice

Dołącz do dyskusji - napisz komentarz

Prosimy o zachowanie kultury wypowiedzi.
Obraźliwe komentarze są blokowane wraz z ich autorami.

Artykuł nie posiada jeszcze żadnych komentarzy.

Dodaj pierwszy komentarz i bądź motorem nowej dyskusji. Zachęcamy do tego.
  • Nauka widzenia, czyli odczytywanie sztuki

    Nauka widzenia, czyli odczytywanie sztuki

    Początek liceum/technikum? A może już za kilka miesięcy egzamin maturalny i czasu napowtórki materiału wciąż brak? Bez obaw, bo choć matura to nie bzdura, to Muzeum wGliwicach, wychodząc…

  • Młoda Polska w graficznej szacie.

    Młoda Polska w graficznej szacie.

    Wraz z wystawą „Każda z nich jest dziełem sztuki…”, przygotowaną przez Muzeum wGliwicach wspólnie z Muzeum Narodowym w Krakowie, Młoda Polska powraca do Gliwici to w wyjątkowej, bo…

  • Aleksander Nowak, „Dziennik zapełniony w połowie”

    Aleksander Nowak, „Dziennik zapełniony w połowie”

    Muzeum w Gliwicach, w serii Czytelnia Sztuki, opublikowało wyjątkową płytę z utworemwybitnego kompozytora, Aleksandra Nowaka, inspirowanego dziennikiem napisanym przezjego dziadka, Jana Białasa.

  • Witraż niejedno ma imię

    Witraż niejedno ma imię

    Wykład z cyklu „Światło w kolorze. Gliwickie witraże”.

  • Lee. Na własne oczy

    Lee. Na własne oczy

    Opowieść o kobiecej sile, odwadze i pasji, by nawet ryzykując życie, robić to co uważa się zasłuszne i ważne. W środę, 25 września o godzinie 11.00, w ramach cyklu Dojrzałe Kino,seniorzy…

  • Menopauza to problem społeczny

    Menopauza to problem społeczny

    Anna Niewiarowska jest rzeczniczką kobiet w menopauzie. Nie tylko zajmuje sięprzeprowadzaniem kobiet przez ten ważny etap zmiany, pomagając im odzyskać równowagęhormonalną i radość życia,…

  • Jakie są współczesne śluby?

    Jakie są współczesne śluby?

    Dla ponad połowy respondentów ślub jest potwierdzeniem miłości i kolejnym ważnymkrokiem. Prawie połowa ankietowanych wskazała, że najczęściej wybierany jest ślubkonkordatowy.…

  • Wywiad - dr Jin Peh

    Wywiad - dr Jin Peh

     

Ja Kobieta