Rynek 50 plus
Wspomnienie Halina Duczmal Pacowska
W sobotę, 6 marca 2021r., w wieku 98 lat zmarła dr Halina
Duczmal-Pacowska – bohaterka tajnego nauczania na ziemi garwolińskiej.
Uroczystości pogrzebowe odbyły się 14 maja 2021r. w Krotoszynie
Dr Halina Duczmal Pacowska byla doktorem historii nauk o ziemi, geografem, pedagogiem, muzealnikiem a także artystą plastykiem i kustoszem.
Dr Halina Duczmal-Pacowska urodziła się w 1923 r. w Krotoszynie. Ojciec, Jan Duczmal ukończył farmację i pracował w aptece w Szwajcarii, a po odzyskaniu niepodległości wrócił do Polski i został nauczycielem chemii, fizyki, a także biologii w krotoszyńskim gimnazjum. Bardzo dbał o wykształcenie swojej córki Haliny. Jej edukację wówczas 16-letniej gimnazjalistki przerwał wybuch wojny 1939 r. Wraz z rodziną została przesiedlona do Rudy Talubskiej koło Garwolina. Dzięki pomocy mieszkańców, a szczególnie kierownika szkoły w Rudzie Talubskiej Pana Bolesława Jóźwickiego, rodzina Pani Haliny i wiele innych rodzin wysiedlonych z poznańskiego miało gdzie mieszkać i co jeść. Ojciec Pani Haliny, Jan Duczmal już po świętach Bożego Narodzenia w 1939 r. zaczął organizować tajne nauczanie na poziomie gimnazjalnym. Uczył fizyki, chemii, biologii, matematyki oraz łaciny. Pani Halina również była uczennicą tajnych kompletów, aby w 1941 zdać konspiracyjną maturę w Liceum Ogólnokształcącym im. Józefa Piłsudskiego w Garwolinie, zorganizowaną przez miejscowy Oddział Tajnej Organizacji Nauczycielskiej. Pan Jan Duczmal współpracował z TON, od zawsze należał do ZNP. Po zdaniu matury, na prośbę ojca Pani Halina stała się nauczycielką tajnego nauczania, uczyła polskiego, historii, geografii i łaciny. Jako przedwojenna harcerka zdawała sobie sprawę, że musi stanąć na wysokości zadania. Jej lekcje wizytował Jan Cink, wizytator tajnego nauczania z garwolińskiego Oddziału TON. Pani Halina uczyła w Rudzie Talubskiej aż do zakończenia wojny.
Wraz z zakończeniem wojny w 1945 r. Państwo Duczmal wrócili do Krotoszyna. Ojciec Pani Haliny podjął pracę w gimnazjum, a Pani Halina rozpoczęła studia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na kierunku geografia. To był trudny czas dla polskiej inteligencji. Ojciec pani Haliny był wielokrotnie szykanowany, nie wytrzymał takiej presji i zmarł na zawał w 1949 r. Pogrzeb Pana Jana Duczmala przeobraził się w miejską manifestację. Po studiach pani Halina zaczęła uczyć geografii w krotoszyńskim gimnazjum. Ona również była bacznie obserwowana przez ówczesną władzę. Czuła się osaczona i już nie widziała dla siebie przyszłości w zawodzie nauczycielskim w PRL. Przeniosła się do Warszawy i rozpoczęła pracę najpierw w Państwowym Instytucie Geologicznym, a potem w Muzeum Ziemi PAN, gdzie napisała pracę doktorską.
Dr Halina Duczmal Pacowska łączyła w swoich działaniach różnorodne pasje, w roku 1988 utworzyła w swoim M-3 Najmniejsze Muzeum Świata. W 16-metrowym pokoju wystawiała prace przyjaciół emerytów, z którymi eksperymentalnie uprawiała malarstwo. Zajęcia, połączone z herbatką, prowadzone były 2 razy w tygodniu po 3 godziny. Uczestnicy spotkań, członkowie Uniwersytetu Trzeciego Wieku, byli ludźmi różnych zawodów. Rysowali, malowali, wspólnie analizowali swoje prace. Pochłonięci malowaniem, zapominali o problemach. Doktor Halina zachęcała ich do życia. Ćwiczyła ich umysły, nie pozwalając się zestarzeć, pomagała zrealizować artystyczne ambicje. Dawała im nadzieję, wielokrotnie powtarzając:
"Wykorzystując każdą chwilę na rozwój i tworzenie, wygrywamy z czasem. Zostawiamy jakiś ślad – myśl, wiersz, obraz – nieważne, jak trwały. Ważne, by ktoś kiedyś mógł się na niego natknąć i z niego skorzystać."
Pomimo drastycznych przeżyć czasu okupacji, swoim życiem niekiedy dramatycznym dr Halina Duczmal Pacowska, pokazywała, ile jest wart dla człowieka drugi człowiek, jakim jest dla niego darem jego przyjaźń, jego więź i spotkanie z nim. Pokazała co jest miarą człowieczeństwa.
Dr Halina Duczmal Pacowska na zawsze pozostanie w naszych sercach. Cześć Jej Pamięci!
Warto obejrzeć
https://www.youtube.com/watch?v=wAi6vdAjC-w
Jeden z wierszy dr Haliny Duczmal Pacowskiej
https://www.kobieta50plus.pl/pl/weranda-literacka/jak-pisac-wiersze
"Wykorzystując każdą chwilę na rozwój i tworzenie, wygrywamy z czasem. Zostawiamy jakiś ślad – myśl, wiersz, obraz – nieważne, jak trwały. Ważne, by ktoś kiedyś mógł się na niego natknąć i z niego skorzystać."
Pomimo drastycznych przeżyć czasu okupacji, swoim życiem niekiedy dramatycznym dr Halina Duczmal Pacowska, pokazywała, ile jest wart dla człowieka drugi człowiek, jakim jest dla niego darem jego przyjaźń, jego więź i spotkanie z nim. Pokazała co jest miarą człowieczeństwa.
Dr Halina Duczmal Pacowska na zawsze pozostanie w naszych sercach. Cześć Jej Pamięci!
Warto obejrzeć
https://www.youtube.com/watch?v=wAi6vdAjC-w
Jeden z wierszy dr Haliny Duczmal Pacowskiej
https://www.kobieta50plus.pl/pl/weranda-literacka/jak-pisac-wiersze
Dołącz do dyskusji - napisz komentarz
Irena Modzelewska 27/07/2024, 14:50
Pani Halinko,
Dziekuję, że mogłam Panią poznać. Dziękuję za udział w wielu moich filmach edukacyjnych, za cudowny komentarz do filmu o geologii, za godziny rozmów, za Pani pastele emanujące ciepłą, wielobarwną energią , za naukę cierpliwości , miłości do ludzi.....i za wszystko....
Na zawsze pozostanie Pani w moim sercu i pamięci...
Irena Modzelewska
marta 05/06/2021, 9:43
Pani Halina była wspaniałym człowiekiem, dla każdego miała uśmiech i dobre słowo. Nikogo nie oceniała, każda rozmowa z Nią to był pokarm dla duszy. Cześć Jej pamięci!